Nagranie i zdjęcia z sesji
 

Z analiz przeprowadzonych na potrzeby panelu przez Departament Strategii Województwa Kujawsko-Pomorskiego, w oparciu o prognozy URE i MKiŚ oraz PEP2040, wynika, że nakłady inwestycyjne w Polsce do roku 2030 dla realizacji energetyki OZE (a więc na energetykę rozproszoną, w odniesieniu wyłącznie do jej źródeł) powinny wynieść ok. 180 mld zł. Jeśli zaś chcielibyśmy sprostać wymogom REPowerEU, to kwota wzrośnie o kolejne 93 mld zł. Ze strony Funduszy EU można liczyć na wsparcie i pomoc w wysokości ok. 25 mld zł. Pojawia się zatem pytanie, co będzie decydowało o skutecznej mobilizacji (na potrzeby inwestycji) kapitału, który w większości będzie musiał pochodzić ze źródeł prywatnych. Aby sprostać takim wyzwaniom inwestycyjnym, należy wziąć pod uwagę adekwatność regulacji prawnych, charakter projektów oraz świadomość i kompetencję wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego, a także zdolność rynków finansowych i zasobów kapitałowych inwestorów do sfinansowania inwestycji w źródła energetyki rozproszonej w ciągu najbliższych ośmiu lat w kwocie ok. 248 mld złotych.

Fot. Mateusz Wójtów

W ramach podsumowania dyskusji na wyżej zarysowane zagadnienia uczestnicy panelu przedstawili następujące dezyderaty.

1. Konieczne jest wypracowanie dobrych praktyk postępowania. Pewne modele działań w zakresie inwestycji OZE już istnieją, ale są ograniczone przez brak mocy przyłączeniowych.
2. Trzeba liczyć się z tym, że proces przygotowania inwestycji jest długotrwały, a uzyskanie decyzji banku lub funduszu o możliwości finansowania inwestycji może trwać nawet 3–4 lata.
3. Dla bezpieczeństwa i eliminacji ryzyka inwestycji kluczowa jest stabilność prawna.
4. Wskazane jest wdrożenie omawianej na Forum Strategii rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce do 2040 roku, która została bardzo skrupulatnie przygotowana. Należy również określić sposób jej wykorzystania oraz wskazać instytucję odpowiedzialną za jej realizację.
5. W obszarze dopiero rozwijającej się energetyki rozproszonej OZE potrzebny jest długofalowy plan rozwoju obejmujący kolejne 15–20 lat. Ważne jest również ustalenie podziału ról i zasad odpowiedzialności w sferze inwestycji, dystrybucji i bilansowania. Dotyczy to zarówno regulatora (URE), jak i OSD, inwestorów lokalnych i władz samorządowych, instytucji rynków finansowych, a także wsparcia środkami UE oraz obywatelskich wspólnot energetycznych. Przy czym należy przyjąć zasadę wzajemnego szacunku partnerów.
6. Rolą podmiotów publicznych nie jest wyeliminowanie przedsiębiorców, zmiana regulacji nie powinna więc eliminować prywatnych podmiotów.
7. Regulator, jako instytucja oceniająca i rozstrzygająca, musi wziąć na siebie odpowiedzialność za ryzyka, które powinny być ujęte w systemie regulacji, oraz za ich cenę.
8. Należy przyglądać się ogólnoświatowym trendom, wyrażającym się np. poprzez poziom inwestycji w USA, Indiach czy Chinach oraz rekomendacje REPower EU. Świat idzie w nowym kierunku i na energetykę trzeba spojrzeć z nowej perspektywy. Rozproszenie energii to już nie ideologiczny wątek wypowiedzi kilku polityków w Komisji Europejskiej, ale światowy trend, od którego nie ma odwrotu. Wojna w Ukrainie pokazuje, jak ważna jest rola systemu rozproszonego dla państwowego bezpieczeństwa energetycznego.
9. Rynek finansowania musi być oparty na dobrych bankowalnych projektach. Legislacja europejska, stawiając przed inwestorami instytucjonalnymi obowiązek raportowania w ramach zasad taksonomii, powoduje, że będą oni szukali projektów, które "zazielenią" ich portfolio. Stwarza to szansę dla funduszy inwestycyjnych.
10. Kluczowa jest współpraca pomiędzy podmiotami budującymi klastry, samorządami oraz instytucjami centralnymi. Dzięki temu możliwe jest wypracowanie dojrzałych projektów nadających się do inwestowania, których na rynku nie ma zbyt wiele.
11. Ważne jest dostrzeżenie energetyki rozproszonej jako składnika gospodarki obiegu zamkniętego, szczególnie w kontekście gospodarki odpadami.
12. Do rozstrzygnięcia pozostaje pytanie, jakie rodzaje magazynów energii powinny uzyskiwać finansowanie: magazyny dla prosumentów, gminne czy dla GPZ.
13. Potrzebna jest wielopoziomowa edukacja obejmująca zarówno prosumentów, jak i pracowników instytucji publicznych, w tym szczególnie samorządów. W oparciu o nabytą wiedzę samorządy powinny przyjmować odpowiedzialność, ale i mieć możliwość działania w ramach sieci elektroenergetycznych. Należy odnotować także potrzebę przebudowy firm samorządowych w kierunku stadtwerke.
14. Należy wzmocnić kształcenie młodzieży poprzez współpracę z uczelniami wyższymi. Dzięki temu, z upływem czasu, uda się podnieść kompetencje kadr w wielu odrębnych obszarach ważnych dla skuteczności procesu inwestycyjnego, takich jak decyzje środowiskowe czy prawo budowlane.
15. Aby wzmocnić zaangażowanie drobnych inwestorów w projekty inwestycyjne energetyki rozproszonej OZE, warto rozważyć zastosowanie formuły Renewable Energy Investment Trusts, analogicznie do instrumentu REIT na rynku nieruchomościowym.

Dla całości procesu rozwoju energetyki rozproszonej kluczową rolę odgrywają następujące postulaty: edukować, nie przeszkadzać i nie iść pod prąd, a więc współpracować, szanować partnera, przyjmując rzeczywistość z jej ograniczeniami, ale też z odpowiedzialną stabilnością prawa.