Sesję inauguracyjną V Forum Energetyki Rozproszonej poprowadził rektor Akademii Górniczo-Hutniczej prof. Jerzy Lis. Po przywitaniu gości gospodarz wydarzenia zarysował główny zakres tematyczny kolejnej edycji FER. Zwrócił uwagę, że stoimy w obliczu najpoważniejszego od dziesięcioleci w Europie kryzysu politycznego, ekonomicznego i energetycznego, spowodowanego agresją Rosji na Ukrainę i konsekwencjami pandemii. W tej sytuacji warto zadać sobie pytanie, czy podobnie jak w latach 70. obecny kryzys nie stwarza możliwości na przyspieszenie procesów przekształcenia i modernizacji energetyki. Jeśli tak, to warto ustalić, jakie działania należy podjąć, by tę szansę wykorzystać. Prof. Lis przypomniał pytania, które przyświecały poprzednim edycjom FER: w jakim kierunku zmierza polityka energetyczna świata, a w jakim powinna rozwijać się polska energetyka? Gospodarz zauważył, że te kwestie nie straciły na aktualności wobec nowych wyzwań.
Fot. Mateusz Wójtów
Rektor nawiązał do ustaleń z IV Forum, które odbywało się w maju, kilka miesięcy po tym, jak Rosja zaatakowała Ukrainę. Trafnie przewidziano wówczas, jak dalekie skutki będzie miała sytuacja wojenna dla światowej energetyki.
Dziś widzimy, że energetyka rozproszona, jako pewna filozofia i działanie społeczno-gospodarcze, może zasadniczo zwiększać bezpieczeństwo energetyczne kraju. Wykorzystywanie dostępnych lokalnie zasobów oraz wprowadzanie nowych modeli zarządzania sieciami pozwalają na stworzenie samobilansujących się obszarów, które mogą zapewniać energię w sytuacjach kryzysowych, nawet tak drastycznych jak wojna
– zauważył prof. Lis. Rektor podkreślił, że sformułowane wiosną postulaty natury prawnej, ekonomicznej, technicznej, organizacyjnej, społeczno-kulturowej i naukowej zostały w znacznej części uwzględnione w projekcie Strategii rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce do 2040 roku, który jest jednym z efektów realizacji projektu KlastER i zostanie zaprezentowany oraz poddany dyskusji w trakcie obrad V FER.
Na zakończenie rektor zapewnił, że transformacja energetyczna znajduje się w centrum zainteresowania działalności wszystkich uczelni technicznych, także Akademii Górniczo-Hutniczej, i zadeklarował kontynuowanie na AGH działań zainicjowanych przez projekt KlastER. Dotyczy to zwłaszcza organizacji kolejnych forów i seminariów, wydawania nowego czasopisma „Energetyka Rozproszona” oraz utrzymywania portalu energetyka-rozproszona.pl.
Następnie oddano głos Waldemarowi Budzie, ministrowi rozwoju i technologii, zwierzchnikowi instytucji będącej liderem konsorcjum realizującego projekt KlastER. Minister podkreślił, że dla rządu i całego społeczeństwa najważniejszą obecnie sprawą jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju i przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji energetycznej. Zauważył, że inwazja Rosji na Ukrainę przyczyniła się do kryzysu energetycznego w całej Europie, który przekłada się na konieczność szybkiego odejścia od paliw kopalnych importowanych z Rosji. „Jedną z dróg jest oczywiście rozwój energetyki rozproszonej, opartej o odnawialne źródła energii, do czego może przyczynić się właśnie projekt KlastER” – podkreślił minister i zapewnił, że Polska wchodzi właśnie w decydującą fazę dla stworzenia bardziej bezpiecznego, zrównoważonego i tańszego systemu energetycznego. Jego zdaniem potencjał szybkiego postępu w tym obszarze jest ogromny i uda się go wykorzystać, jeśli natychmiast zostaną podjęte stosowne działania.
Inwestycje w czystą energię elektryczną oraz rozbudowanie i zmodernizowanie sieci energetycznych stwarzają możliwość szybszego ograniczenia emisji przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów energii elektrycznej. Czysta energia pochodząca ze źródeł rozproszonych staje się także ogromną szansą na wzrost zatrudnienia. Powinniśmy również wykorzystać sytuację, w której obecne ceny energii skłaniają społeczeństwo do zmiany zachowań i wyboru nowych czystych technologii, w celu zmniejszenia zużycia energii
– wyliczał Waldemar Buda. Na zakończenie minister podkreślił, że dobre doświadczenia w realizacji projektu KlastER oraz potrzeba działania na rzecz rozwoju energetyki rozproszonej sprawiły, że Ministerstwo Rozwoju i Technologii postanowiło kontynuować współpracę z AGH i NCBJ w ramach nowego projektu „Obserwatorium Transformacji Energetycznej”.
Następnie głos zabrał Ireneusz Zyska, wiceminister klimatu i środowiska, pełnomocnik rządu ds. OZE, który przychylił się do założenia, że wybuch wojny w Ukrainie oraz szantaż energetyczny ze strony Rosji przyspieszą podejmowanie działań związanych z transformacją energetyczną – działań, które będą służyły zbudowaniu suwerenności energetycznej naszego kraju. Jego zdaniem ważnym krokiem w kierunku tworzenia polityki energetycznej Polski jest propozycja Strategii rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce do 2040 roku. Ireneusz Zyska przedstawił fakty i statystyki świadczące o trwającej od około 2 lat eksplozji rynku związanego z instalacjami fotowoltaicznymi w Polsce. Docenił również inicjatywę Prezesa URE w postaci Karty Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki, która zawiera istotne postulaty, takie jak: instytucja linii bezpośredniej, rozwiązania cable pooling, instalacje hybrydowe z udziałem magazynów energii. Jego zdaniem realizacja tych założeń to szansa, by zmienić system elektroenergetyczny bez ponoszenia miliardowych nakładów na jego przebudowę.
Fot. Mateusz Wójtów
Na zakończenie Ireneusz Zyska zaapelował do całego świata energetyki i polityki, by nie ideologizować energetyki, ale patrzeć na nią przez pryzmat zasad przyrody (fizyki, matematyki, chemii). Jego zdaniem Polska posiada duży potencjał rozwoju OZE. „Możemy na tym zbudować silny, innowacyjny przemysł, który będzie nie tylko pracował na rzecz gospodarki krajowej, ale będzie również zdolny do eksportu technologii i dojrzałych produktów” – spuentował.
Kolejnym prelegentem sesji inauguracyjnej V FER był Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki, który rozpoczął od stwierdzenia, że zmiany, jakim podlega sektor energii, niosą nowe wyzwania dla wszystkich uczestników rynku, czego przykładem jest dynamiczny wzrost liczby i mocy rozproszonych źródeł odnawialnych połączony z rozwojem nowych technologii. Ponieważ przekształcenia dotyczą zarówno prosumentów, jak i całej infrastruktury sieciowej, niezwykle istotne jest tworzenie rozwiązań systemowych, które sprawią, że przyłączanie źródeł do sieci i wprowadzanie energii do systemu nie napotka na bariery techniczne czy handlowe. Trzeba dbać o stabilność całego systemu energetycznego kraju i budować go w perspektywie długoterminowej.
Następnie prezes Gawin omówił zmiany, jakie czekają krajowy system elektroenergetyczny do 2030 roku. Przekonanie o konieczności ustalenia mądrej regulacji przez wszystkich uczestników rynku leży u podstaw zgłoszonej przez niego inicjatywy, jaką jest Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energii. Dokument stanowi pierwsze w historii porozumienie społeczne regulatora sektorowego i branży dystrybucyjnej i tworzy stabilne otoczenie regulacyjne w długoletnim horyzoncie czasowym. Na zakończenie prezes URE podkreślił wagę wszelkich tego typu inwencji, zwłaszcza dyskutowanej w ramach V FER Strategii rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce do 2040 roku.
Finałową częścią pierwszej sesji V FER było wręczenie dyplomów ukończenia studiów podyplomowych „Rozproszone źródła i magazyny energii – klastry energii”. Absolwenci odebrali dokumenty z rąk prof. Zbigniewa Hanzelki i otrzymali gratulacje od rektora AGH prof. Jerzego Lisa oraz wiceministra klimatu i środowiska Ireneusza Zyski.
