Nagrania i zdjęcia z sesji   Relacje z pozostałych sesji 

II Kongres Energetyki Rozproszonej odbył się w dniach 28–30 października 2024 r. w Centrum Kongresowym ICE Kraków i na kampusie AGH. Jego organizatorem była Akademia Górniczo-Hutnicza, rolę Miasta Gospodarza pełniło Miasto Kraków, zaś Regionem Gospodarzem było Województwo Małopolskie. II KER, składający się z części gospodarczo-politycznej (VII Forum Energetyki Rozproszonej) oraz naukowej (II Konferencja Naukowa Energetyki Rozproszonej), przyciągnął do stolicy Małopolski ponad 2 tysiące uczestników, w tym przedstawicieli administracji publicznej i samorządowej, naukowców, przedsiębiorców z różnych sektorów gospodarki oraz młodzież. Tym samym Kongres potwierdził swą markę jednego z najważniejszych forów debaty o energetyce rozproszonej (ER) i transformacji energetycznej (TE) w Polsce. W trakcie obrad dyskutowano m.in. nad kluczowymi wyzwaniami związanymi z koniecznością zmiany modelu polskiej energetyki, formułowano eksperckie rekomendacje i zgłaszano postulaty branży, a ze sceny padały konkretne deklaracje przedstawicieli władz.    

Zapraszamy do zapoznania się z relacją z sesji plenarnej SP4: Polska transformacja energetyczna: ambicje i realia. Rok 2050 – jaka Polska po transformacji? 

Sesji zamykającej II KER przewodniczył Edwin Bendyk – prezes Fundacji Batorego i publicysta „Polityki”. Zachęcił jej uczestników do namysłu nad dwoma głównymi zagadnieniami: jak powinna wyglądać transformacja energetyczna (TE) w takich aspektach jak gospodarka, ekologia, technologia i polityka, a także jakie zmiany są konieczne, by ją przeprowadzić. W dyskusji uczestniczyli: Marcin Popkiewicz – analityk megatrendów i popularyzator nauki, prof. Maciej Nowicki – minister środowiska 1991 oraz 2007–2010, prof. Bożena Ryszawska z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, prof. Jan Kiciński z Instytutu Maszyn Przepływowych oraz prof. Ryszard Tadeusiewicz – niegdysiejszy rektor AGH.  

Marcin Popkiewicz zwrócił uwagę na konieczność adaptacji energetyki do szybkich zmian technologicznych. Kluczowe w tym kontekście wydaje się mu połączenie innowacji, inwestycji w OZE i elektromobilności z rozważnym podejściem do istniejących źródeł energii, a także rozwijanie strategii, które będą zgodne z europejskimi celami. Analityk odniósł się również do obiegowej opinii, że Polski nie stać na TE: 

Często mówi się, że transformacja energetyczna będzie kosztowna. Tymczasem w samym 2023 r. wydaliśmy 140 miliardów złotych na import paliw kopalnych. Mnożąc to przez 25 lat, które dzielą nas od 2050 r., otrzymujemy wynik na poziomie 3,5 tysiąca miliardów złotych. I są to pieniądze, które zostaną wysłane za granicę. Kwota ta nie uwzględnia jeszcze finansowych konsekwencji zmiany klimatu czy smogu, które również będą nas dużo kosztować – zauważył.  

Jan Kiciński stwierdził, że obecnie podstawowym celem polityki energetycznej państwa powinno być przezwyciężenie oporu społecznego. Jednocześnie ocenił, że jest to trudne zadanie ze względu na nienamacalność przedmiotu działań oraz polską mentalność, w której mocno zakorzeniony jest denializm. Maciej Nowicki poparł diagnozę przedmówcy i wskazał na konieczność zmiany mentalności konsumentów, którzy powinni zmniejszyć marnotrawstwo energii i zasobów. Jego zdaniem warunki dla rozwoju lub zahamowania megatrendów tworzy przede wszystkim polityka rządzących. Zilustrował to przykładem lobby węglowo-energetycznego, które jego zdaniem przez całe dekady blokowało rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce.  

W trakcie dyskusji Jan Kiciński i Ryszard Tadeusiewicz podkreślali, że informatyka (np. algorytmy genetyczne) może pomóc w wyborze najlepszych rozwiązań energetycznych i dzięki temu ułatwić przejście systemu na źródła odnawialne. Technologie informatyczne mogą ponadto wspierać rozwój systemów zarządzania, ale muszą być wdrażane przez odpowiednie instytucje i ludzi. Istotną kwestią pozostaje etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji. Zauważono, że ten temat wychodzi poza ramy czysto technologiczne, gdyż aby uniknąć błędnych wyników, trzeba kierować się określonymi wartościami i potrafić zadawać odpowiednie pytania.  

Tematem sporu okazała się kwestia potencjału energetyki termojądrowej dla TE.  

 Jakie światowe państwa będzie stać w przyszłości na takie reaktory? Nawet jeśli spadną ceny, to będzie to technologia tylko dla najbogatszych. Tymczasem odnawialne źródła – szczególnie energia słoneczna, która również jest energią termojądrową – są za darmo. To jest moim zdaniem znacznie lepsze rozwiązanie aniżeli pasjonujące badania nad fuzją – skwitował prof. Nowicki. 

Z kolei jeśli chodzi o rolę państwa, to z jednej strony podkreślono, że w obliczu kryzysów musi ono pełnić funkcję aktywnego, centralnego podmiotu zapewniającego finansowanie TE, z drugiej zaś coraz większe znaczenie ma decentralizacja, w której obywatele tworzą wspólnoty energetyczne, by uniezależnić się od centralnych struktur. Zgodzono się, że Polska posiada potencjał do rozwoju zielonych technologii, ale może być on hamowany przez silne interesy związane z tradycyjnym przemysłem węglowym. Z kolei brak innowacyjności może utrudnić wdrażanie nowych rozwiązań w kraju.  

Bożena Ryszawska stwierdziła na koniec, że pomimo dominacji państwowych spółek w transformacji, kluczowe będzie przejście do modelu, w którym energia traktowana jest jako dobro wspólne, z udziałem obywateli i ze wsparciem publicznych funduszy. Właśnie w upodmiotowieniu obywateli należy upatrywać jej zdaniem szansy na osiągnięcie sukcesu transformacyjnego.