W dniu 31 marca 2025 roku w Auli Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie odbyła się konferencja, która zgromadziła ekspertów, przedstawicieli rządu oraz pasjonatów z różnych sektorów, aby wspólnie zastanowić się nad przyszłością polskiej energetyki. Tematem przewodnim były kluczowe zagadnienia związane z bezpieczeństwem energetycznym Polski, a dyskusja koncentrowała się na trzech głównych filarach: energetyce jądrowej, wodorze oraz gazie.
Bezpieczeństwo energetyczne Polski wymaga pilnych działań i inwestycji w nowe źródła energii; wzrost cen energii w ciągu ostatnich 15 lat sprawia, że zróżnicowanie miksu energetycznego jest kluczowe dla konkurencyjności gospodarki; wodór staje się istotnym elementem transformacji energetycznej, łącząc klasyczną i rozproszoną energetykę, ale jego produkcja i transport niosą nowe wyzwania, przez co obecnie nie jest w stanie w pełni zaspokoić potrzeb energetycznych kraju; Energetyka jądrowa, może zaspokoić rosnące potrzeby, ale wymaga przemyślanej strategii i akceptacji społecznej; rola gazu ziemnego jako stabilizatora systemu energetycznego oraz rozwój biogazu i biometanu są kluczowe dla zwiększenia niezależności energetycznej. To główne wnioski, które wyłoniły się w czasie dyskusji 31 marca w auli Akademii Górniczo-Hutniczej.
Rektor AGH, prof. Jerzy Lis, otwierając konferencję, podkreślił, że „stoimy przed wyzwaniami zapewnienia dostępu do niezależnych od warunków pogodowych źródeł energii”. Jego słowa były zapowiedzią intensywnej dyskusji, która miała na celu nie tylko analizę obecnej sytuacji, ale także wypracowanie konkretnych rekomendacji na przyszłość.
Bezpieczeństwo energetyczne jako priorytet
Minister Wojciech Wrochna, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, rozpoczął konferencję od mocnego akcentu: Bezpieczeństwo energetyczne to dzisiaj wymiar cywilizacyjny, gospodarczy, a także codzienny, ponieważ od bezpiecznych dostaw energii zależy, jak będziemy żyć. W swoim wystąpieniu wskazał na trzy kluczowe pytania dotyczące tego zagadnienia: definicję, realizację oraz wyzwania związane z nowymi technologiami. Minister podkreślił, że bezpieczeństwo energetyczne to wartość konstytucyjna, a jego realizacja to obowiązek władz publicznych. W kontekście przyszłości energetyki w Polsce, Wrochna zaznaczył, że konieczne są inwestycje w nowe źródła energii, aby zapewnić konkurencyjność gospodarki.
W kontekście energetyki jądrowej, wodoru i gazu, minister Wrochna zaznaczył, że Polska musi zainwestować w nowe źródła energii, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne i konkurencyjność gospodarki. Odpowiadając na pytania uczestników, wyjaśnił, że budowa nowych elektrowni gazowych ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, a ich wpływ na ceny energii będzie ograniczony. W odniesieniu do wodoru minister wyraził zainteresowanie jego potencjałem, jednak zaznaczył, że obecnie nie jest to rozwiązanie, które mogłoby w pełni zaspokoić potrzeby energetyczne Polski.
Wojciech Wrochna fot. Bartosz Ciesielka/KSAF
Kolejnym prelegentem był Paweł Torbus, McKinsey Polska, który przedstawił spojrzenie swojego think tanku na dynamicznie zmieniający się sektor elektroenergetyczny. W ciągu ostatnich 15 lat przeszliśmy z sektora opartego głównie na węglu do miksu z różnymi technologiami, zauważył. Wskazał na dramatyczny wzrost cen energii:
W ciągu ostatnich 15 lat przeszliśmy z sektora opartego głównie na węglu do miksu z różnymi technologiami. Tempo tej zmiany było historycznie niedoszacowane, co prowadzi do dzisiejszej dyskusji o technologiach, które będą kształtować naszą przyszłość. Warto zauważyć, że średnia cena energii wzrosła z 180 zł za megawatogodzinę w 2016 roku do około 400-450 zł w 2024 roku. W 2024 roku odnotowaliśmy ponad 200 godzin z ujemnymi cenami energii oraz ponad 1500 godzin z cenami powyżej 500 zł za megawatogodzinę.
Torbus podkreślił, że w najbliższych latach planowane są inwestycje w wysokości od 200 do 300 miliardów złotych, co pokazuje skalę wyzwań, przed którymi stoi kraj.
W kontekście mechanizmów typu DSR (Demand Side Response), Turbus zauważył, że są one brane pod uwagę w analizach, co może przyczynić się do zwiększenia elastyczności systemu energetycznego. Odpowiadając na pytanie dotyczące relacji między blokami węglowymi a gazowymi, wskazał, że bloki węglowe będą musiały pracować w rezerwie, co oznacza, że ich rola w przyszłym miksie energetycznym będzie ograniczona.
Paweł Torbus fot. Bartosz Ciesielka/KSAF
Wodór jako istotny wektor łączący klasyczną i rozproszoną energetykę
Podczas panelu, w którym udział wzięli, Wojciech Nowak Dyrektor Centrum Energetyki AGH, Magdalena Dudek z AGH oraz Andrzej Jeżewski, współwłaściciel firmy Promet Plast oraz Jerzy Kopeć z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego dyskutowano na temat roli wodoru w polskim miksie energetycznym.
Profesor Magdalena Dudek podkreśliła, że wodór może łączyć energetykę klasyczną z rozproszoną i ma potencjał do tworzenia nowych rynków związanych z jego eksportem i importem, co wspiera transformację sektora energetycznego. Zauważyła, że wodór to nie tylko czysty H₂, ale także chemiczne nośniki energii, które mogą wpłynąć na sektor paliwowo-energetyczny. Kluczowy jest rozwój technologii związanych z jego magazynowaniem dla bezpieczeństwa energetycznego. Dudek zwróciła uwagę na kontrowersje dotyczące produkcji zielonego wodoru, wskazując na potrzebę dużych ilości energii i wody oraz poszukiwanie alternatywnych źródeł wody, jak woda morska. Poruszyła także kwestie technologii sprężania wodoru i odzysku energii, akcentując znaczenie bezpieczeństwa wodorowego, zwłaszcza w transporcie wodoru ciekłego, istotnym dla branż takich jak kolej czy lotnictwo. Wskazała również na zastosowanie wodoru jako pomocniczego źródła zasilania w infrastrukturze krytycznej.
W swoim wystąpieniu Andrzej Jeżewski, współwłaściciel firmy Promet Plast, podkreślił kilka kluczowych wniosków dotyczących energetyki i wodoru. Jeżewski zwrócił uwagę na problematyczność prognoz opartych na danych statystycznych, które często nie sprawdzają się, co budzi wątpliwości co do przyszłości inwestycji w energię odnawialną. Zaznaczył, że stabilne prawo energetyczne jest niezbędne do długoterminowego planowania, co może przyczynić się do większej pewności w sektorze energetycznym.
Jeżewski wskazał na istotne wyzwania związane ze składowaniem i transportem wodoru, podkreślając konieczność współpracy z różnymi instytucjami oraz tworzenia konsorcjów, które wspierałyby rozwój infrastruktury wodorowej. Jego wystąpienie podkreśliło, że wodór staje się coraz bardziej interesującą alternatywą, mogącą przyczynić się do stabilności systemu energetycznego w przyszłości.
Panel Wodór fot. Małgorzata Kowalska/KSAF
Jerzy Kopeć z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego podkreślił, że w regionie kluczowe jest inwestowanie w infrastrukturę do składowania i magazynowania wodoru. Zauważył, że działania podejmowane w Małopolsce w tej dziedzinie zaczynają przynosić rezultaty.
Nasze starania na rzecz rozwoju wodoru w Małopolsce zaowocowały przystąpieniem do aliansu wodorowego, co czyni nas drugim województwem po Wielkopolsce, które to osiągnęło – zaznaczył.
Dzięki temu region zyska dostęp do wiedzy, a także do systemu szkoleń, wsparcia oraz informacji o możliwych źródłach finansowania.
Energetyka jądrowa jako odpowiedź na wyzwania energetyczne
Podczas panelu poświęconego energetyce jądrowej, moderowanej przez profesora AGH Mikołaja Oettingena, wybitni eksperci z różnych dziedzin podjęli temat, który w Polsce budzi wiele emocji. W obliczu rosnących potrzeb energetycznych oraz wyzwań związanych z transformacją energetyczną, energetyka jądrowa staje się przedmiotem intensywnej debaty. Czy rzeczywiście może być kluczem do bezpieczeństwa energetycznego kraju, czy też pozostaje kontrowersyjnym rozwiązaniem, które wciąż budzi wątpliwości?
Panel atom. fot. Bartosz Ciesielka/KSAF
Paweł Gajda Dyrektor Departamentu Energetyki Jądrowej, Ministerstwo Przemysłu zwrócił uwagę na planowane do końca roku opracowanie mapy drogowej dla SMR-ów w Polsce. Dokument ten ma stanowić przewodnik dla różnych podmiotów – zarówno dla tych z doświadczeniem w energetyce jądrowej, jak i dla tych, którzy dopiero chcą się w nią zaangażować. W kontekście SMR, które mogą zastąpić jednostki węglowe, Gajda podkreślił, że kluczowe jest stworzenie mapy drogowej, która pomoże w ocenie projektów i wskazaniu dobrych praktyk.
Krzysztof Kurek z Narodowego Centrum Badań Jądrowych zaznaczył, że infrastruktura w Polsce jest gotowa wspierać rozwój kompetencji w dziedzinie energetyki jądrowej. Reaktor Maria, wykorzystywany do szkoleń i badań, może odegrać istotną rolę w budowaniu wiedzy i umiejętności potrzebnych do efektywnego zarządzania nowoczesnymi technologiami jądrowymi.
Jednak nie można zapominać o społecznych i ekonomicznych aspektach transformacji energetycznej. Łukasz Bartela z Politechniki Śląskiej zwrócił uwagę, że zmiany w sektorze energetycznym muszą uwzględniać lokalne społeczności, które mogą być dotknięte tym procesem. To ważny głos, który przypomina, że technologia to nie wszystko – kluczowe są również relacje społeczne i akceptacja społeczna dla nowych rozwiązań.
Energetyka jądrowa w Polsce stoi na rozdrożu. Z jednej strony, pojawiają się nowe możliwości i technologie, które mogą przyczynić się do transformacji energetycznej i walki ze zmianami klimatycznymi. Z drugiej strony, wciąż istnieją obawy związane z bezpieczeństwem, akceptacją społeczną oraz wpływem na lokalne społeczności. Kluczowe będzie zatem przemyślane podejście do rozwoju energetyki jądrowej, które uwzględni zarówno aspekty technologiczne, jak i społeczne. Współpraca różnych sektorów oraz zaangażowanie społeczności lokalnych będą niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne Polski w nadchodzących latach.
Rola gazu w stabilności systemu energetycznego
Moderatorem ostatniego panelu był pan profesor Sławomir Nagy, AGH, Przewodniczący Rady Dyscypliny Inżynieria Środowiska, Górnictwo i Energetyka. W panelu wzięli udział Sławomir Hinc – Prezes Operatora Przesyłowego Gazu Gaz-System, Rafał Wardziński – Dyrektor Wykonawczy Orlen Upstream, Prof. Jacek Dach – Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
Sławomir Hinc, wcześniej wiceprezes Polskiego Górnictwa Naftowego, rozpoczął swoje wystąpienie od podkreślenia znaczenia gazu ziemnego jako kluczowego elementu stabilności systemu energetycznego. Wskazał na rosnące zapotrzebowanie na gaz oraz na konieczność inwestycji w infrastrukturę przesyłową. Zauważył, że w ostatnich miesiącach nastąpił renesans zainteresowania gazem jako stabilizatorem systemu elektroenergetycznego, zwłaszcza w kontekście odnawialnych źródeł energii. Hinc podkreślił, że gaz ziemny, dzięki swojej elastyczności i zdolności do szybkiej reakcji na zmiany w zapotrzebowaniu, odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Rafał Wardziński omówił strategię Orlen w zakresie wydobycia gazu i ropy. Podkreślił, że firma planuje zwiększenie wydobycia zarówno w kraju, jak i za granicą, co jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na gaz w Polsce. Wskazał na znaczenie inwestycji w nowe technologie, które mają na celu zwiększenie efektywności wydobycia. Wardziński zaznaczył, że Orlen stawia na innowacje, które pozwolą na bardziej zrównoważony rozwój sektora gazowego, a także na minimalizację wpływu na środowisko.
Panel gaz fot.KSAF
Profesor Dach skupił się na roli biometanu w polskim systemie energetycznym. Podkreślił, że sektor biogazu i biometanu ma ogromny potencjał, który w Polsce nie jest jeszcze w pełni wykorzystany. Zwrócił uwagę na potrzebę zwiększenia liczby biogazowni oraz na możliwości wykorzystania odpadów rolniczych jako surowca do produkcji biometanu. Profesor Dach wskazał, że biometan może stać się ważnym elementem w procesie dekarbonizacji, a jego rozwój przyczyni się do zwiększenia niezależności energetycznej kraju.
Spółka ORLEN intensyfikuje wydobycie gazu i ropy, zarówno w kraju, jak i za granicą, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu rynku.
Możemy dyskutować jaką dynamikę będzie miał ten proces (red. transformacja energetyczna) Kiedy będziemy dochodzić tam, gdzie wszyscy byśmy chcieli? Natomiast my też widzimy to, że bez ropy i gazu my tam się nie znajdziemy. Znaczy cała TE jest oparta na ropie i gazie. My musimy zarobić dużo pieniędzy żeby nasze ambicje również w Orlenie, w transformacji energetycznej sfinansować(…)w farmy wiatrowe na lądzie czy w technologie SMRów - podkreśla Wardziński.
Profesor Nagy podkreślił, że gaz ziemny będzie kluczowym elementem w polskim miksie energetycznym przez najbliższe lata, a jego rola jako paliwa przejściowego jest nieunikniona w kontekście transformacji energetycznej.
