W nadchodzących latach polski rynek energetyczny czekają istotne zmiany. Jedną z najbardziej innowacyjnych i potencjalnie korzystnych dla konsumentów jest wprowadzenie taryf dynamicznych. 1 lipca zaczął obowiązywać nowy sposób rozliczania prosumentów – wartość energii, którą wprowadzimy do sieci, będzie ustalana już nie na podstawie rynkowych średnich cen, ale według ceny giełdowej godzinowej (na rynku dnia następnego). Następnie, od 24 sierpnia 2024 roku najwięksi sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce będą zobowiązani do oferowania zakupu energii w takim modelu rozliczeń gospodarstwom domowym. Jakie korzyści niosą ze sobą dynamiczne taryfy? Jakie wyzwania mogą napotkać klienci? Oto, co musisz wiedzieć.

Czym są taryfy dynamiczne?

Taryfy dynamiczne, znane również jako taryfy czasu rzeczywistego (TOU – Time of Use), stanowią nowoczesny model rozliczania energii elektrycznej. W przeciwieństwie do tradycyjnych taryf, gdzie cena energii jest stała przez całą dobę, taryfy dynamiczne uwzględniają zmieniającą się wartość energii w ciągu dnia. Ceny mogą zmieniać się co godzinę, pół godziny lub nawet co kwadrans, w zależności od zapotrzebowania na energię oraz jej podaży. W praktyce oznacza to, że w okresach wysokiego zapotrzebowania na energię i niskiej produkcji ze źródeł odnawialnych ceny są wyższe, natomiast w okresach niskiego zapotrzebowania i wysokiej generacji energii z OZE, ceny są niższe, a nawet mogą być ujemne.

Zmiany po wprowadzeniu taryf dynamicznych

Pomimo że 1 lipca wszedł w życie nowy sposób rozliczania prosumentów - wartość energii, którą wprowadzimy do sieci, będzie ustalana według ceny giełdowej godzinowej, to kluczową datą w kontekście taryf dynamicznych będzie 24 sierpnia 2024 roku. To właśnie od tego dnia najwięksi sprzedawcy energii elektrycznej w Polsce są zobowiązani do wprowadzenia taryf dynamicznych dla gospodarstw domowych. Odbiorcy końcowi, którzy są klientami tych sprzedawców i posiadają liczniki zdalnego odczytu (LZO), będą mogli zdecydować się na zmianę sposobu rozliczenia zakupu energii elektrycznej. Taryfy dynamiczne dają możliwość wymiernej redukcji rachunków za prąd, pod warunkiem odpowiedniego zarządzania zużyciem energii.

Efektywność energetyczna dzięki taryfom dynamicznym

Taryfy dynamiczne mogą znacznie zwiększyć efektywność energetyczną w domach i przedsiębiorstwach. Wymagają one jednak aktywnego zaangażowania w zarządzanie bilansem energetycznym.

Główne korzyści z wprowadzenia taryf dynamicznych to:

• Oszczędności
  Odbiorcy, którzy potrafią dostosować swoje zużycie energii do okresów o niższych cenach, mogą znacznie obniżyć swoje rachunki za prąd. Na przykład, pranie czy zmywanie naczyń można zaplanować na godziny okołopołudniowe lub nocne, kiedy ceny energii są niższe.
   
• Zrównoważony rozwój
  Zużywanie energii w godzinach największej generacji z odnawialnych źródeł, takich jak energia słoneczna, wspiera rozwój tych technologii. To ekologiczne podejście nie tylko przynosi oszczędności, ale również przyczynia się do ochrony środowiska.
   
• Elastyczność systemu energetycznego
  Dzięki taryfom dynamicznym, sieć energetyczna może lepiej zarządzać popytem i dostosowywać produkcję energii do aktualnych potrzeb. To prowadzi do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów energetycznych oraz stabilizuje sieć. Ponadto, korzystanie z taryf dynamicznych wspiera transformację energetyczną, przyczyniając się do integracji większej ilości odnawialnych źródeł energii w systemie.
   
• Narzędzia i technologie do optymalizacji kosztów energii
  Aby maksymalnie wykorzystać możliwości taryf dynamicznych, niezbędne są odpowiednie narzędzia i technologie. Kluczową rolę będą odgrywać rozproszone systemy magazynowania energii, które pełnią funkcję buforową, gromadząc energię krótkookresowo. Jednak sam magazyn to nie wszystko – równie ważne są rozwiązania techniczne i oprogramowanie, które umożliwiają sprawną komunikację z rynkiem energii oraz urządzeniami elektrycznymi i grzewczymi w domu. Automatyzacja zarządzania zgromadzoną energią oraz jej zużyciem w oparciu o dynamicznie zmieniające się ceny energii jest kluczem do maksymalizacji oszczędności. Inteligentne systemy zarządzania energią są niezbędne, aby optymalnie nawigować po dynamicznie zmieniających się cenach energii. Bez tego proces ten będzie czasochłonny dla właścicieli magazynów energii.
   
• Przyszłość energetyczna gospodarstw domowych
  Wprowadzenie taryf dynamicznych wpłynie znacząco na przyszłość energetyczną gospodarstw domowych. Cena energii elektrycznej będzie zależeć od bieżącego popytu i podaży w systemie elektroenergetycznym. W typowym gospodarstwie domowym najwięcej energii zużywa się rano i po południu, co pokrywa się z szczytem zapotrzebowania na energię. Cena energii w tych godzinach będzie najwyższa, dlatego zasadne będzie zużywanie energii w godzinach poza szczytem, kiedy ceny będą najniższe.
   

Wyzwania przy przejściu na taryfy dynamiczne

Choć taryfy dynamiczne oferują wiele korzyści, wiążą się również z pewnymi wyzwaniami:

• Wymiana liczników
  Aby skorzystać z taryf dynamicznych, konieczna jest wymiana tradycyjnych liczników energii na liczniki zdalnego odczytu (LZO). Zgodnie z ustawą Prawo Energetyczne, wymiana ta ma zostać zakończona do 2030 roku.
   
• Wiedza i zarządzanie
  Konsumenci muszą posiadać wiedzę na temat funkcjonowania taryf dynamicznych oraz umiejętność kontrolowania poboru energii. Brak świadomości i odpowiedniego przygotowania może skutkować podwyżką rachunków za prąd zamiast oczekiwanych oszczędności.
   
• Koszty urządzeń sterujących
  W przypadku prosumentów, zgodnie z wymogami ustawy o OZE, konieczne będzie podpisanie aneksu umowy kompleksowej dotyczącego kwestii sterowania PV przez OSD oraz pokrycie 50% kosztów urządzeń sterujących. Operator sieci będzie mógł decydować, czy prosument zarobi na arbitrażu cenowym.
   

Strategie optymalizacji zużycia energii

Efektywne korzystanie z taryf dynamicznych wymaga strategicznego podejścia do zarządzania energią w obszarach takich jak:

• Automatyzacja
  Systemy zarządzania energią, takie jak inteligentne termostaty, mogą automatycznie dostosowywać zużycie energii do najkorzystniejszych okresów cenowych. To pozwala na maksymalizację oszczędności bez konieczności ręcznego sterowania.
   
• Magazynowanie energii
  Magazyny energii pozwalają na gromadzenie energii w okresach niskich cen i jej wykorzystanie w godzinach szczytowych. To rozwiązanie nie tylko pomaga w oszczędnościach, ale również zwiększa niezależność energetyczną gospodarstw domowych.

Energia słoneczna i taryfy dynamiczne

Wprowadzenie taryf dynamicznych jeszcze bardziej podkreśli korzyści płynące z fotowoltaiki. Systemy fotowoltaiczne generują najwięcej energii w ciągu dnia, co zwykle zbiega się z okresami wyższych cen energii. Pozwala to właścicielom systemów fotowoltaicznych na maksymalizację oszczędności poprzez wykorzystanie darmowej energii słonecznej w okresach wysokiego zapotrzebowania. Ponadto, nadwyżki energii wyprodukowanej w słoneczne dni mogą być przechowywane w magazynach energii i wykorzystywane w godzinach szczytu, kiedy ceny są najwyższe. Pozwala to nie tylko obniżyć koszty energii, ale także zwiększyć niezależność energetyczną gospodarstw domowych i promować zrównoważony rozwój.

Fotowoltaika doskonale współpracuje z taryfami dynamicznymi, ponieważ energia słoneczna jest zwykle dostępna w okresach szczytowego zapotrzebowania na energię, pomagając uniknąć najwyższych cen energii elektrycznej. Instalacje fotowoltaiczne mogą również generować nadwyżki energii, które mogą być sprzedawane do sieci w okresach wysokich cen, co dodatkowo zwiększa oszczędności energetyczne właścicieli i pomaga zapewnić ciągłość dostaw energii do domu nawet w przypadku przerw w dostawie prądu.

To elastyczne podejście do zarządzania energią maksymalizuje potencjał fotowoltaiki i zapewnia znaczne oszczędności na rachunkach za energię elektryczną.

Przykłady z innych rynków

Taryfy dynamiczne są już stosowane w takich krajach jak Norwegia, Holandia, Hiszpania, Włochy czy Estonia. Doświadczenia tych rynków pokazują, że taryfy dynamiczne mogą pomóc w ustabilizowaniu dostaw energii elektrycznej do sieci oraz umożliwić konsumentom oszczędności na rachunkach za prąd. 

Śledzenie i reagowanie na zmiany w taryfach

Dane dotyczące kształtowania się taryf dynamicznych są publikowane przez operatorów systemów energetycznych oraz sprzedawców energii. Konsumenci mogą na bieżąco śledzić te informacje i podejmować działania optymalizacyjne. Wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak system zarządzania energią SolarEdge ONE automatyzuje procesy i maksymalizuje oszczędności.

Podsumowanie

Taryfy dynamiczne wprowadzają nowy wymiar zarządzania zużyciem energii, oferując szereg korzyści finansowych i środowiskowych. Kluczem do sukcesu jest edukacja, świadomość i wykorzystanie nowoczesnych technologii, które pomogą konsumentom optymalizować zużycie energii i czerpać maksymalne korzyści z dynamicznego rynku energetycznego. Adaptacja do taryf dynamicznych może być wyzwaniem, ale przy odpowiednim podejściu i narzędziach może przynieść znaczące oszczędności i wspierać zrównoważony rozwój.

Źródło: Orchidea PR/ autor: Michał Marona, Country Manager, SolarEdge Technologies Poland

Zdjęcie: Canva